Muhasebe girişleri için özel açıklamalar oluşturma

Uygulanabilirlik: 1C:Drive 1.6.3
İlgili modüller: Muhasebe
Oluşturma: 25 Temmuz 2025

Amaç

1C:Drive'ın 1.6.3 sürümü, muhasebe girişleri şablonunda formül kullanarak muhasebe girişi açıklamasını özelleştirmeye yönelik yeni bir özellik sunuyor. Muhasebe girişlerinin açıklamaları daha önce sabit metin dizeleri şeklindeydi. Kullanıcılar şimdi muhasebe girişi açıklamalarını dinamik olarak oluşturmak için formül oluşturabilir.

Bu özellik gelişmiş raporlama için faydalı olabilir.

Bu eğitimde öğrenecekleriniz:

Farklı muhasebe girişleri veya kaynak belge parametreleri girmek
Aritmetik operatörler kullanarak veri hesaplamak
Sayılara ve tarihlere belirli formatlar uygulamak
Parametrelere metin fonksiyonları uygulamak

Ön koşullar

Bu eğitimi tamamlamak için önerilenler:

Temel muhasebe bilgisine sahip olmak
1C:Drive'da muhasebe şablonlarını kullanmayı bilmek

Ayrıca, bu eğitimi 1C:Drive'ın en son demo infobase'ini kullanarak tamamlamanızı öneririz. Bu infobase bu ve diğer eğitimler için ihtiyaç duyabileceğiniz muhasebe girişleri ve şablonları gibi birçok veri öğesini içermektedir. Başka bir infobase de kullanabilirsiniz; ancak, bu durumda bu veri öğelerini kendiniz oluşturmalısınız.

Muhasebe girişi şablonun ayarları hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Şablon bazlı muhasebe kullanmaya giriş.

Örnek vaka

Best Computers, donanım satışı yapan bir şirket. 1C:Drive'da şablon bazlı muhasebe kullanıyorlar ve muhasebe girişlerini Genel muhasebe raporuyla kontrol ediyorlar. Fakat analiz kolaylığı gibi nedenlerle her giriş için daha ayrıntılı bilgilere ihtiyaç duyuyorlar. Giriş açıklamalarında örneğin geliri tespit edebilmek için müşteri adını ve sözleşmeyi, satış iadesi içinse alacak belgesini görmek istiyorlar.

Başlıca adımlar

Eğitimde geçeceğimiz adımlar:

1C:Drive ayarları
Başlangıç verilerini doldurma
Muhasebe girişi açıklaması formülüne genel bakış
Muhasebe girişi açıklaması formülünün mantığı

1. 1C:Drive ayarları

1C:Drive'ın varsayılan ayarlarına birkaç değişiklik yaparak başlayalım. Bu değişiklikler bu eğitimi tamamlamak için gereklidir.

Şablon bazlı muhasebeyi etkinleştirin.
Böylece, muhasebe girişlerini yönetebilirsiniz.
Bunun için:
- Ayarlar sayfasının Muhasebe ayarları bölümünde İş yeri'ne tıklayın.
- Muhasebe bölümünde Şablon bazlı muhasebe türlerini kullan seçeneğini işaretleyin.
- Aktif muhasebe şablonlarını düzenlemeye izin ver onay kutusunu da işaretlemeniz önerilir. Bunu yapmazsanız, muhasebe girişi şablonunu düzenlemeden önce her seferinde durumunu Aktif'ten Taslak'a değiştirmeniz ve sonra tekrar Aktif yapmanız gerekir.

2. Başlangıç verilerini doldurma

Best Computers Muhasebe türü = Muhasebe (Türkiye) kullanıyor.

Genel muhasebe raporunda muhasebe girişlerini incelemek için şu belgeler oluşturulup kaydedilmelidir:

Satış faturaları:

Numara	Tarih	Müşteri	İlgili kişi	Ürünler	Miktar	Fiyat	Vergi	Toplam	Gelir ve gider kalemleri
0000-000004	01.07.2025	James Gremson	Varsayılan sözleşme	Laptop bağlantısı	1 adet	20 EUR	%15	23,00 EUR	SMM, Gelir
0000-000005	07.07.2025	James Gremson	#002, tarih 1/1/2019 (EUR)	Laptop bağlantısı	2 adet	23 EUR	%15	52,90 EUR	SMM, Gelir

2. Alacak dekontları:

Numara	Tarih	Müşteri	İlgili kişi	Ürünler	Miktar	Fiyat	Vergi	Toplam	Gelir ve gider kalemleri
0000-000002	07.07.2025	James Gremson	Varsayılan sözleşme	Laptop bağlantısı	1 adet	20 EUR	%15	23,00 EUR	SMM, Satış iadesi geliri/gideri

Belgeleri oluşturduktan sonra Muhasebe -> Raporlar -> Genel muhasebe'ye tıklayarak raporun şimdi nasıl göründüğünü kontrol edin (kolaylık bakımından rapor döneme ve hesap listesine göre filtrelenmiştir; sadece 120 ve 610 hesapları gösterilmektedir).

Şimdi, iş yerinin ihtiyaçları doğrultusunda muhasebe girişi açıklamasını nasıl özelleştirebileceğimizi görelim.

3. Muhasebe girişi açıklaması formülüne genel bakış

Muhasebe girişi açıklaması için formül oluşturmadan önce kısaca işin teorik kısmına bakalım.

Muhasebe girişi açıklamasına formül oluşturmak için:

1) Mevcut Muhasebe girişi şablonlarından birini açın veya yenisini oluşturun.

Örneğin Genel muhasebe gibi bir rapordan Muhasebe girişi şablonu açmak için:

Belgenin Tanım'ına tıklayarak belgeyi açın.
simgesine tıklayarak belgenin muhasebe girişlerini görüntüleyin.
Satırın Muhasebe işlemi şablonunu görüntülemek için istediğiniz satırda İşlem şablon kodu'na çift tıklayın.
Satırın Muhasebe girişi şablonunu görüntülemek için istediğiniz satırda Giriş şablonu kodu'na çift tıklayın.

2) Giriş açıklaması'na çift tıklayın. Ardından, simgesine çift tıklayarak Giriş açıklaması seç formunu açın.

Bu formda birkaç bölüm bulunmaktadır:
1. Formül. Bu alanda giriş açıklamasını oluşturmaya yönelik formül belirtilir.

              2. Parametreler. Formüle ekleyebileceğiniz giriş (veri kaynağı) veya belge (muhasebe girişi şablonunda seçilen türde belge) parametrelerinin listesi. Liste bölümünü genişletmek için şu simgeye tıklayın:   .

              3. Arama. Parametreler listesinde arama yapmak için parametre adı yazın.

              4. Fonksiyonlar. Hesaplama, formatlama veya dinamik metin değiştirme amacıyla formüle ekleyebileceğiniz fonksiyonların veya aritmetik operatörlerin listesi.

              5. Komut çubuğu. Burada formülünüzü kontrol edebilir, değişikliklerinizi kaydedebilir veya iptal edebilirsiniz.

3) Formülü tanımlayın. Ayrıntılı bilgi için aşağıdaki "Muhasebe girişi açıklaması formülünün mantığı" bölümüne bakın.

4) Formülün sözdizimini kontrol etmek için Formülü kontrol et'e tıklayın.

Formül parametreleri ve fonksiyonları sadece sözdizimi hatalarına karşı kontrol edilir. Formülüzün örneğin bir sayıyı departmana bölmek isterse (departmanın sayısal değeri olmadığından bu mümkün değildir) formül kontrolden geçer. Ancak, daha sonra muhasebe girişinde uyarı mesajı gösterilir.

5) Formülünüzü muhasebe girişi açıklamasına uygulamak için Seç'e tıklayın.

6) Muhasebe girişi şablonuna yapılan değişiklikleri uygulamak için Sakla'ya tıklayın.

7) Muhasebe girişi açıklamalarının nasıl göründüğünü kontrol etmek için Giriş önizlemesi'ne tıklayın.

8) Muhasebe girişi şablonunun durumu Taslak ise Aktif olarak değiştirin ve Muhasebe girişi şablonunu kaydedin. Değişiklikleri bu muhasebe girişi şablonuna bağlı olarak daha önce oluşturulmuş Muhasebe işlemi şablonlarına uygulayın.

Muhasebe girişi açıklamasının formülünde herhangi bir sorun varsa, Aktif durumdaki bir Muhasebe girişi şablonunu kaydetmeye çalışırken veya Muhasebe girişi şablonunun durumunu Taslak'tan Aktif'e değiştirirken bildirim alabilirsiniz.

Muhasebe girişi açıklaması formülünün mantığı

Giriş açıklaması formülünüze nasıl farklı veri türleri ekleyebileceğinizi görelim.

1. Veri segmenti.

Yazın ve çift tırnak içine alın.

Gereksinim	Formül örneği	Sonuç
Standart giriş açıklaması metni	"Revenue recognition"	Revenue recognition

1C:Drive yeni bir sürüme güncellendiğinde, daha önce muhasebe girişi şablonlarında olan tüm tüm muhasebe girişi açıklamaları otomatik olarak düzeltilir ve tırnak işareti içine yerleştirilir.

2. Veri kaynağından veya kaynak belgeden değer alan dinamik parametre.

Çift tıklayın veya Parametreler listesinden Formül'e sürükleyip bırakın.

Köşeli paranteze alın.

Gereksinim	Formül örneği	Sonuç
Parametre	[Register.AccountingEntriesData.Counterparty]	Düsseldorf Computers

Parametreye çift tıklayarak formüle eklemeden önce, formül imlecinin tam olarak parametreyi yerleştirmek istediğiniz yerde olduğundan emin olun.

3. Veri öğeleri kombinasyonu.

Birden fazla formül bileşenini birlikte göstermek için artı işareti kullanın.

Gereksinim	Formül örneği	Sonuç
Parametre+Parametre	[Register.AccountingEntriesData.Counterparty] + [Register.AccountingEntriesData.Amount]	Düsseldorf Computers2000

Okunabilirlik önerileri

Metin segmentinden sonra parametre geliyorsa:

Metin segmentinin sonuna boşluk ekleyin (bkz. aşağıdaki tablonun 1. satırı).

Parametreden sonra başka bir parametre geliyorsa:

Parametreler arasına ayırıcı metin segmenti ekleyin (bkz. aşağıdaki tablonun 2. satırı).

Gereksinim	Formül örneği	Sonuç
Metin ve parametre	"Revenue recognition from "+ [Register.AccountingEntriesData.Counterparty]	Revenue recognition from Düsseldorf Computers
Parametre + Parametre (aralarında – )	[Register.AccountingEntriesData.Counterparty] + “ – “ + [Register.AccountingEntriesData.Amount]	Düsseldorf Computers – 2000,01

4. Tırnak işaretleri.

Tırnak işaretlerini göstermek için Metin fonksiyonlarındaki CHAR(34) tırnak işaretini kullanın.

Gereksinim	Formül örneği	Sonuç
Metin ve tırnak içinde parametre	"Revenue recognition from "+ CHAR(34) + [Register.AccountingEntriesData.Counterparty] + CHAR(34)	Revenue recognition from “Düsseldorf Computers”

5. Numara formatı fonksiyonları.

Formüle numara formatı fonksiyonu eklemek için:

Formatlı numarayı formülde görmek istediğiniz yere imleci getirin.
Numara formatı fonksiyonuna çift tıklayın veya sürükleyip bırakın. Numara formatı maskesi, formül formunda gösterilir.
Format maskesinde <?> yerine gerekli parametreyi girin.

Gereksinim	Formül örneği	Sonuç
Tam sayı	Int([Register.AccountingEntriesData.Amount])	2000 (2000,01 yerine)
2 ondalıklı numara	ROUND([Register.AccountingEntriesData.Tax], 2)	12,34
3 ondalıklı numara	ROUND([Register.AccountingEntriesData.Tax], 3)	12,343

Parametrenin veri türü bu şekilde formatlanamıyorsa parametre değişiklik olmadan gösterilir.

6. Tarih formatı fonksiyonları.

Formüle tarih formatı fonksiyonu eklemek için:

Formatlı tarihi formülde görmek istediğiniz yere imleci getirin.
Tarih formatı fonksiyonuna çift tıklayın veya sürükleyip bırakın. Tarih formatı maskesi, formül formunda gösterilir.
Format maskesinde <?> yerine gerekli parametreyi girin.

Gereksinim	Formül örneği	Sonuç
DD.MM.YYYY formatında tarih	FORMAT([Register.AccountingEntriesData.Period], "DF=dd.MM.yyyy")	11.12.2024
DD.MM.YY formatında tarih	FORMAT([Register.AccountingEntriesData.Period], "DF=dd.MM.yy")	11.12.24
Tarih – sadece gün	FORMAT([Register.AccountingEntriesData.Period], "DF=dd")	11
Tarih – sadece ay	FORMAT([Register.AccountingEntriesData.Period], "DF=MMM")	12
Tarih – sadece ay adı	FORMAT([Register.AccountingEntriesData.Period], "DF=MMMM")	December
Tarih – yılın son 2 rakamı	FORMAT([Register.AccountingEntriesData.Period], "DF=yy")	24
Tarih – sadece yıl	FORMAT([Register.AccountingEntriesData.Period], "DF=yyyy")	2024

Parametrenin veri türü bu şekilde formatlanamıyorsa parametre değişiklik olmadan gösterilir.

7. Metin fonksiyonları.

Bazı parametrelerin metin değerlerinin görünümünü değiştirebilirsiniz. Örneğin, standart Belge numarası genellikle başında sıfırlar içerir. İş yerinizin bir yılda çok fazla belgesi olmuyorsa fazla sıfırları atabilirsiniz (alternatif olarak Ayarlar -> Belge numaralandırma bölümünde numaralandırma ayarı yapabilirsiniz).

Aşağıdakileri yapın:

Formatlı metni formülde görmek istediğiniz yere imleci getirin.
Metin formatı fonksiyonuna çift tıklayın veya sürükleyip bırakın. Metin formatı maskesi, formül formunda gösterilir.
Format maskesinde <?> yerine gerekli parametreyi girin.
<> içine veri yerine sayı girin.

Gereksinim	Formül örneği	Sonuç
Dizenin ilk karakterlerini verir	LEFT([Register.AccountingEntriesData.CorrDepartment], 4)	Main (“Main department” yerine)
Dizenin son karakterlerini verir	RIGHT([Register.AccountingEntriesData.Document], 2)	05 ("0000-000005" yerine)
Dizenin orta karakterlerini verir	MID([Register.AccountingEntriesData.Contract], 13, 9)	1/1/2019 ("#002, dated 1/1/2019 (EUR)" yerine)

Parametrenin veri türü bu şekilde formatlanamıyorsa parametre değişiklik olmadan gösterilir.

8. Aritmetik operatörler

Aritmetik operatörler Parametre değerlerinin hesaplanmasını sağlar.

1. Muhasebe girişi açıklaması sadece birkaç parametre ve aritmetik operatör içeriyorsa (ek metin yoksa, sadece son numara gösterilecekse) şunları yapın:

Parametreler listesinden bir parametre seçin.
Sürükleyip bırakarak veya çift tıklayarak formüle ekleyin.
Parametreler arasına aritmetik ayırıcılar girin veya yazın.

Gereksinim	Formül örneği	Sonuç
Açıklamada Tutar ve vergi toplamı	[Register.AccountingEntriesData.Amount] + [Register.AccountingEntriesData.Tax]	52,91

2. Muhasebe girişi açıklaması aritmetik parametre hesaplamasının yanı sıra metin ve diğer operatörler de içeriyorsa aritmetik kısım numara operatörünün içine yerleştirilmelidir.
Bu, sistemin "+" işaretinin nerede metin bağlamak ve nerede sonuç hesaplamak için gerekli olduğunu anlayabilmesi için gereklidir.
Aşağıdakileri yapın:

Hesaplanan sonucu formülde görmek istediğiniz yere imleci getirin.
Sonucu görmek istediğiniz numara formatı fonksiyonuna çift tıklayın veya sürükleyip bırakın. Numara formatı maskesi, formül formunda gösterilir.
Hesaplamada kullanılan parametrelere çift tıklayın veya sürükleyip bırakın.
Gerekli parametreleri ve aralarına <?> yerine aritmetik ayırıcıları girin.

Gereksinim	Formül örneği	Sonuç
Açıklamada Tutar ve vergi toplamı	"Full amount " + ROUND([Register.AccountingEntriesData.Amount] + [Register.AccountingEntriesData.Tax], 2)	Full amount 52,91

Parametrenin veri türü farklıysa ve formatlama yapılamıyorsa sonuç hatalı olabilir.

Şimdi örneğimize dönelim ve müşteri adı ve sözleşme içeren gelir tanıma formülümüzü oluşturalım.

Formül birkaç bileşenden meydana geliyor:

Tırnak içinde "Revenue recognition – " ve bunu bir sonraki bileşenden görsel olarak ayıran boşluk karakteri.
Veri kaynağından Debit Counterparty (Borç Cari Hesap) parametresi.
Başında ve sonunda boşluk olan " by contract " metni.
Veri kaynağından Debit Contract (Borç Sözleşme) parametresi.

Formül hazır olduğunda:

Sözdizimi hatası olup olmadığını kontrol etmek için Formülü kontrol et'e tıklayın.
Formülü muhasebe girişi şablonunun Tanım alanına girmek için Seç'e tıklayın.
Muhasebe girişi şablonuna yapılan değişiklikleri uygulamak için Sakla'ya tıklayın.
Sonucu görmek için Giriş önizlemesi'ne tıklayın.

Şimdi, temel belge numarası içeren Satış iadesi için başka bir formül oluşturalım.

İlk olarak, Müşteri adı ve Sözleşme içeren Gelir tanıma (Revenue recognition) formülü oluşturun.

Formül birkaç bileşenden meydana geliyor:

Tırnak içinde "Sales return by " (Satış iadesi) metni ve bunu bir sonraki bileşenden görsel olarak ayıran boşluk karakteri.
Alacak dekontundan Temel belge parametresi.

Sonuca bakalım.

Sonuç iyi. Fakat muhasebecinin sizden bunu kısaltmanızı istediğini düşünelim. Bunun için, parametrenin başından ve sonundan birkaç karakter kırpabilirsiniz (çünkü temel belgenin türü ve tarihi, giriş açıklamasında gerekli değil). Bu yüzden, MID metin fonksiyonunu ekleyebiliriz:

Metin fonksiyonlarında MID'e çift tıklayın.
<?> yerine Temel belge parametresini belirtin.
Uygun sayıları girin:
- <Start> yerine 19 - Temel belge adındaki ilk 19 karakteri silmek istediğimizi gösterir (“Sales invoice 0000-”)
- <Length> yerine 6 - Sadece sonraki 6 karakteri (“000004”) tutup geri kalan karakterleri (“dated 01.07.2025”) silmek istediğimizi gösterir.

Değişiklikleri uygulayıp belgeleri yeniden kaydettikten sonra Genel muhasebe raporunu kontrol edelim: